Przeramowania

Tematem dzisiejszego postu będzie przeramowanie (Reframing). Kiedy ktoś mnie pyta o to czy NLP jest wartościowe, zawsze odpowiadam, że zależy o co dokładnie chodzi i jaki okres rozpatrujemy. Na moim blogu, jeśli w ogóle będę poruszał kwestie NLP to będą to raczej kwestie obejmujące lata 70 i 80. Dlaczego tak jest opowiem kiedy indziej. Dziś skupmy się na technikach przeramowania. Za technikami, które zostaną tutaj omówione, jak i za wieloma innymi związanymi ze zmianą znaczenia stoi pewna szersza technologia, o której kiedyś pisałem więcej w innych miejscach. W ramach prowadzonych przeze mnie i mój zespół badań udało się wskazać podstawowe mechanizmy zmiany znaczenia jednoczące bardzo różne techniki z zakresu Terapii Poznawczo-Behawioralnej, NLP ale i pewnych technik ericksonowskich oraz niektórych rozwiązań zaproponowanych przez Victora Frankla.

Na początku zdefiniujmy co to takiego jest przeramowanie. Paul Watzlawick piszę o tym w ten sposób:

„Przeramować więc oznacza zmienić koncepcyjne albo/oraz emocjonalne nastawienie lub punkt widzenia w relacji do którego sytuacja jest doświadczana, oraz umieścić w nim kolejną ramę, która pasuje do „faktów” w tej samej konkretnej sytuacji dokładnie tak samo lub lepiej.” (Watzlawick, Weakland, Fish 1974, s. 95).

Przeramowanie jest zatem specyficzną formą zmiany znaczenia. Są oczywiście szersze definicje (np. Baker 1994), gubią one jednak pewną specyfikę pojęcia, toteż tutaj będziemy się trzymać definicji zaproponowanej przez Watzlawicka.

W ramach podobnej definicji Bandler i Grinder proponują rozróżnić dwa podtypy przeramowań. Przeramowanie treści oraz przeramowanie kontekstu.

To pierwsze polega na zmianie znaczenia sytuacji problemowej. Sama sytuacja nie zmienia się w ramach tego rodzaju przeramowań, zmienia się natomiast jej postrzeganie.

Przykładem który Bandler i Grinder (1982) podają w celu ilustracji tego procesu, jest interwencja jaką Leslie Cameron-Bandler przeprowadziła na pewnej kobiecie (zobacz również Cameron-Bandler 1990). Wyżej wspomniana kobieta cierpiała z powodu swego rodzaju zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego, przynajmniej tak zaklasyfikowałaby ją współczesna psychiatria. Kobieta miała rodzinę, i w tej rodzinie wszystko układało się pomyślnie, kiedy członkowie znajdowali się poza domem. Na wycieczkach, na wakacjach, w sklepie czy u znajomych nie występowały żadne problemy. Jednak w domu kobieta była bardzo drażliwa, a główne ognisko jej ataków skupiało się wokół dywany, który znajdował się w domu. Kobieta bardzo denerwowała się, kiedy domownicy chodzili po dywanie i dostawiali na nim odciski stóp. W ramach interwencji Leslie poprosiła kobietę, aby ta wyobraziła sobie dom i dywan na którym nie ma żadnych śladów, kiedy kobieta była w trakcie przyjemnego przeżywania wizualizacji, Leslie zasugerowała, aby ta zobaczyła jak bardzo jest samotna i jak pusty jest dom w którym się znajduje. W tym momencie zaczyna się przeramowanie treści. Następnie poleciła kobiecie, która wyraźnie gorzej poczuła się po sugestii, aby ta dodała kilka odcisków na dywan i poczuła jak dom napełnia się kochanymi osobami. Bandler postuluje, iż od tamtej pory kobieta zupełnie inaczej postrzegała swoją sytuacje, a sam problem zniknął. Przykład ten pokazuje, iż zmiana znaczenia jakiejś sytuacji lub zachowania, może prowadzić do zupełnie innego sposobu reagowania na samą sytuacje.

Drugi rodzaj przeramowania, dotyczący kontekstu, polega na zmianie kontekstu występującego zachowania, przy jednoczesnym pozostawieniu zachowania w pierwotnej postaci. Według Bandlera i Grindera (1982) każde zachowanie jest przydatne w jakiejś sytuacji. Może być z kolei zupełnie nieprzydatne lub nawet nieakceptowane w innej. Krótko mówiąc przeramowanie kontekstu polega na wyciągnięcie zachowania problemowego z jego oryginalnego kontekstu i wpasowanie w inny, w ramach którego zachowanie będzie postrzegane w sposób bardziej promujący zmianę.

Przykładowo, zazdrość może być równie dobrze postrzegana jako manifestacja uczuć oraz troski czy przywiązania. Upór jaki przejawia córka w stosunku do ojca może być przeramowany jako wytrwałość w dążeniu do celu. Przy odpowiednio poprowadzonej interwencji, ojciec może zmienić swoje nastawienie do córki i stać się dumny z tego, iż np. nauczył ją wytrwałości w dążeniu do celu.

Bibliografia:

Baker, P. (1994) Reframing: The Essence of Psychotherapy?. [w:] J. K. Zeig (Ed.) Ericksonian Methods – The Essence of the Story. New York: Brunner/Mazel Publishers: s. 211-223.

Bandler, R., Grinder, J. (1982) Reframing – Neuro-linguistic Programming and the Transformation of Meaning. Moab, Utah: Real People Press.

Cameron-Bandler, L. (1990) Solutions: Enhancing love, sex, and relationships. Moab, Utah: Real People Press

Watzlawick, P., Weakland, J., Fish, R. (1974) Change. New York: Norton.